بسم الله الرحمن الرحیم

متن مورد بررسی:

اینجا کشورم ایران پسری با پدر میلیاردرش سوار بر لکسوز به نماز جمعه
می رفت .....
در یک چراغ قرمز پسری همسن خودش را دید که گل
می فروخت .....
پسر میلیاردر به گل
فروش گفت:
الان وقت نماز جمعه است چرا نمیروی نماز
جمعه ...!!
پسر گل فروش گفت:
تو یک هفته به جای من زندگی کن ، من
یک سال به جای تو عبادت می کنم ،،،
شکم گرسنه نمیتواند صراط المستقیم را خوب ادا کند ،،،
سلام مرا به خدا برسون و بهش
بگو گل نمی خری ......؟


بررسی:

این پیام صرفا در صدد بیان یک مطلب است (شکم گرسنه نمی تواند دیندار باشد)

آیا این جمله به این صورت علمی و دقیق است؟ با هم بررسی می کنیم.

پاسخ کوتاه:

بطور کلی، در این مساله که ما باید برای تامین معاش خود تلاش کنیم شکی نیست و در اینکه حکّام در مقابل معیشت مردم مسئول هستند هم شکی نداریم و در اینکه یکی از عوامل سست شدن ایمان مردم فقر است اختلافی نمی باشد. ولی انسان فقیر عقلا جواز ندارد بخاطر فقر از آنچه می داند حق است دست بکشد و این توجیه مورد قبول به نظر نمی رسد.


پاسخ تفصیلی:

می توان گفت که یکی از متعدد مسائلی که موجب سست شدن افراد در اعتقاداتشان می شود بنا بر فرمایشات معصومین فقر می باشد. در عرصه دین اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که معصومین فرموده اند:  "لولا رحمه ربّی علی فقراء اُمتی کاد الفقر أن یکون کفراً؛ (اگر رحمت پروردگارم بر تهیدستان امتم نبود، نزدیک بود فقر به کفر بینجامد)" و "اذا دخل الفقر من باب خرج الایمان من باب آخر" (هرگاه فقر از دری وارد شود ایمان از در دیگر خارج می شود).

حضرت علی علیه السلام نیز از بین تمام دل نگرانی هایی که می توانستند برای فرزندشان محمد حنفیه داشته باشند ، این مهم را نیز متذکر می شوند: ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم ، از فقر به خدا پناه ببر ، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنی است.

از این رو کار کردن و فعالیت اقتصادی فرد برای تامین معاش خانواده اجرش با اجر جهاد در راه خدا برابر دانسته شده است و اگر در آن زمان فوت کند اجر شهید را خواهد داشت.


اما سوال مهم این است که آیا می توان به بهانه فقر از حق دست کشید و وظایف را انجام نداد و گفت نمی توانستم؟ آیا اگر بگوید شکم گرسنه نمی تواند صراط المستقیم را ادا کند در مقابل خداوند معذور است؟ مسلما پاسخ منفی است، زیرا خداوند خواهد گفت که مگر مسلمانان صدر اسلام که نه تنها فقیر بودند بلکه مرتب مورد شکنجه و آزار مشرکان مکه هم واقع می شدند و پدر و مادر و اقوامشان زیر شکنجه کشته می شدند و اموالشان مصادره می شد، فقیر نبودند و وضع مالی و اجتماعی و جسمی بدی نداشتند آنها چطور توانستند؟


تمامی بزرگان تاریخ  وقتی حق را فهمیدند سختی های موقتی را تحمل کردند و از حق دست نکشیدند و تا برطرف شدن سختی مقاومت کردند و این رمز پیروزی آنها در دنیا و آخرت بود چه مسلمان و چه غیر مسلمان.

این افراد وقتی متوجه حق بودن مطلبی شدند در قبول آن شرط های اضافی نگذاشتند که تنها اگر هیچ مشکلی نداشتم آنرا قبول می کنم و گرنه اصلا نمی توانم.

در طور زندگی در این دنیا که انسان ها در آن مختار هستند به واسطه ممکن الخطا بودن، ممکن است خود یا دیگران را دچار سختی کنند، آیا این سختی ها مجوز موجهی برای دست کشیدن از حق طلبی و عمل به آنچه فرد می داند درست است می باشد؟


در مورد فردی که دچار گرفتاری شده است خداوند تاکید به صبر همراه با امیدواری و تلاش کرده است. اجر زیادی برای آن ذکر کرده است و آنرا از اخلاق پیامبران دانسته است. خداوند به ما وعده گشایش بعد از سختی ها را داده است و در قرآن فرموده است (ان مع العسر یسری یقینا بعد از هر سختی، آسانی و گشایش است)
 لذا به هنگام ایجاد مشکلات و سختی ها راه درست تر این به نظر می رسد که ابتدا با دلی روشن هیچگاه امید خود را به آینده از دست ندهیم و از تلاش برای تغییر شرایط باز نایستیم و با این بهانه های نادرست که نمی توانیم و نمی شود، متوقف و تسلیم نشویم و در مرحله دوم وظیفه داریم به هنگام زیاد شدن فشار و ایجاد شدن سوالات در ذهن خود مخصوصا مسائل بنیادین و اعتقادی، به سرعت به افراد متخصص مراجعه کنیم و برای این سوالات طلب پاسخ کنیم تا این سوالات ما را از مسیر حق منحرف نکنند و به راحتی تسلیم و موجب خسارت دیدن خودمان هم در دنیا و هم در آخرت نشویم.

امیر المومنین علیه السلام:

"وَالصَّبْرُ فی النَّائِبَاتِ صَعْبٌ لَکِنَّ فَوْتَ الثَّوَابِ أَصْعَبْ

صبر در برابر حوادث و ناملائمات سخت است، ولى فوت شدن ثواب و پاداش از آن سخت تر است".